Dworek w Puczycach.

Puczyce jest to wieś w województwie mazowieckim oddalona o 47 km od Białej Podlaskiej.

Wieś ta w latach 1975-1998 położona była województwie bialskopodlaskim, po reformie administracyjnej kraju znalazła się w województwie mazowieckim pomimo tego, że od zawsze należała do Podlasia.

Dojazd do położonego w pobliżu drogi asfaltowej dworku w Puczycach nie nastręcza żadnych trudności, gdyż jest on doskonale widoczny z daleka już z drogi. Aby do niego dojechać wystarczy skierować się drogą nr. 19 prowadzącą z Łosic w kierunku Sarnak i po przejechaniu około 8 kilometrów wypatrywać drogowskazu kierującego nas w lewo do Puczyc.

Pierwsze wzmianki na temat Puczyc sięgają roku 1493 gdy niejaki Rafał Raczko starosta mielnicki tytułuje się jako dziedzic Czuchowa i Puczyc.

W książce pt: „Polska XVI Wieku” Pod względem Geograficzno – Statystycznym. Tom VI. Część I-sza. Podlasie (Województwo). Opisane przez Aleksandra Jabłonowskiego. Wydanie 1908 rok. Z której to dowiadujemy się, że w roku 1580 został przeprowadzony pobór na obronę Rzeczypospolitej wedle uchwały sejmu warszawskiego do skarbu Króla jegomości w powiatach drogickim i mielnickim. Na str. 77 czytamy o kolejnym właścicielu Puczyc.

„Puczyce, ślachetny Jan Rokitnicki, dał z włók osiadłych 8, zł. 8.

                  Z pustych włók 3, po gr. 10.

                  Z młyna dorocznego, gr. 12.

                  Od komorniczek 3, po gr. 2.”.

(w tekście zachowano oryginalną ówczesną pisownie).

Zygmun Gloger w swojej książce pt: „Dolinami rzek. Opis podróży wzdłuż Niemna, Wisły i Bugu”. Wydanie 1093 r. Wspomina o właścicielu Puczyc Adamie Goltzu działaczu Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim.

„Zapadający mrok kazał myśleć o noclegu. Spojrzałem na mapę i znalazłem poniżej Janowa nad Bugiem, wieś Puczyce. Że zaś wiedziałem, iż znajomy mi dobrze z Warszawy zacny i zasłużony ziemianin Adam Goltz jest posiadaczem Puczyc w gub. Siedleckiej, byłem więc pewien, że dwór pana Adama leży nad Bugiem w tej okolicy, i że tam doznamy, pod jego dachem staropolskim, serdecznego przyjęcia. Miłą nadzieją podzieliłem się nie tylko z panem Julianem, ale i z Prokopem. Wzięliśmy się zatem wszyscy na zabój do wioseł, aby zdążyć przed nocą w gościnne progi, ziemianina-literata. W wyobraźni przemokłych wędrowców gościnny dom Pana Goltza był jakby rajem Miltona, ziemią Chanaan Mojżesza, Eldoradem Orellana i Sybarysem rozkoszników Romy. Nadciągająca burza zmusiła nas jednak przed Puczycami, do schronienia się pod strzechę karczmy w Wieliczkowiczach. Zastaliśmy w niej starozakonnego arendarza, wykładającego arytmetykę, a mianowicie dodawanie i mnożenie kilku włościanom. Stał on przed drzwiami alkierza, na których liczne szeregi kresek, znaczonych kredą, przedstawiały »borgowane« im w ciągu tygodnia półkwaterki wody życia.

- Pana Goltza w tej porze żniw zapewne zastaniemy w domu? - zapytałem arendarza, zaciekawionego osobistościami podróżnych.

- A skąd ja mogę o tem wiedzieć? - odrzekł arendarz.

- Jakto, przecie do Puczyc nie macie więcej nad ćwierć mili?

- Ćwierć mili? Ja panu powiem, co jest od nas z Wieliczkowicz do Puczyc cztery tęgie mile, a potem jeszcze ćwierć mili i jeszcze jaki ogonek.

Osłupieliśmy. Wiadomość ta przeraziła nas naprawdę. Wzięliśmy po raz dziesiąty do rąk naszych szczegółową mapę tych okolic, na której najwyraźniej po raz dziesiąty znaleźliśmy, że za Wieliczkowiczami, nad Bugiem, pierwsza wieś nazywała się Puczyce.

- Cztery mile do Pana Goltza? - odrzekłem zdziwiony - wszak Bugiem powinniśmy tam zapłynąć w pół godziny?

Arendarz spojrzał szyderczo na naszą mapę i rzekł:

- Ten, co panom tę mapę pisał i kazał jechać wodą do pana Goltza to musiał być z psieprosieniem wielki łgarz. Tu u nas nad Bugiem jest wieś Buczyce a pan Goltz mieszka daleko od rzeki naszej i można do niego tylko jechać z wozem.

Nastąpiło tedy bolesne rozczarowanie i bankructwo dzisiejszych naszych nadziei. W nazwie wioski na mapie znajdowała się prosta omyłka w jednej literze: P zamiast B. Były Puczyce zamiast Buczyce. (w tekście zachowano oryginalną ówczesną pisownie).

Ja od siebie dodam tylko dla tych, co nie znają tutejszych terenów, że obie miejscowości oddalone są od siebie około 37 km. Natomiast same Puczyce oddalone są od rzeki Bug 17 km.

Obecny murowany dworek w Puczycach został wybudowany na przełomie XIX i XX wieku przez doktora Stanisława Nasiłowskiego, który zorganizował w nim zakład leczniczy. W dworku mieściły się pokoje pensjonariuszy, gabinet lekarski, oraz mieszkanie doktora.

Po II wojnie światowej dworek został zajęty na szkołę podstawową i mieszkania dla nauczycieli.

 W chwili obecnej Dworek można oglądać tylko z zewnątrz niestety stan techniczny budynku nie napawa optymizmem a widoczne na zdjęciach odpadające tynki mówią same za siebie. Dworek otoczony jest resztkami zaniedbanego parku a jeżeli udamy się w kierunku północno – zachodnim, od dworu trafimy nad staw należący do niego. W pobliżu również możemy obejrzeć zachowany stary budynek folwarczny, który dostrzeżemy bez trudu z asfaltowej drogi prowadzącej do wsi Puczyce.

Źródła:

- Aleksander Jabłonowski „Polska XVI Wieku” Pod względem Geograficzno – Statystycznym. Tom VI. Część I-sza. Podlasie (Województwo). Wydanie 1908 rok

-Zygmunt Gloger „Dolinami rzek. Opis podróży wzdłuż Niemna, Wisły i Bugu”. Wydanie 1093 r.

-Roczniki Gospodarstwa Krajowego wydane przez Towarzystwo Rolnicze w Królestwie Polskim. Wydanie 1860 rok.

- Własne obserwacje i ustalenia terenowe.