Dworek w Ciciborze Dużym

Cicibór Duży jest to wieś w województwie lubelskim oddalona o 5 km od Białej Podlaskiej.

Znajduje się tu pozostałości założenia dworskiego wraz z parkiem krajobrazowym z różnych okresów.

Pierwsze wzmianki o wsi Cicibor pochodzą z „ Metryki Litewskiej” z 1481 r. o nadaniu wsi przez Kazimierza Jagiellończyka braciom Owłaszce i Łuszce.
Wieś w przeszłości różnie była zwana Cicibor lub Ciciborek aż do czasów, gdy ostatecznie przylgnęła do niej nazwa Cicibór.

Budynek dworski pochodzący z lat 20-tych XX wieku obecnie mocno zrujnowany.

Chcąc wyjaśnić pochodzenie nazwy Cicibór sięgam po „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i Innych Krajów Słowiańskich ” wydany w 1880 roku, gdzie w Tomie 1 czytamy:
„Cibor, dawne imię to zapewne co Ścibor, stanowi źródłosłów nazw: Cibory, Ciborów, Ciborowice. Spotykamy także formę Cicibór przedstawiającą zabytek starożytnej właściwości aryjskich języków powtarzania początkowej spółgłoski”. (W tekście zachowano oryginalną ówczesną pisownie).

W swej historii Cicbór miał wielu właścicieli, z których to najbardziej jednak zasłynęli Radziwiłłowie. Anna z Sunguszków Radziwiłłowa założyła tu pracownię tkacką, a w późniejszym okresie za czasów Hieronima Floriana Radziwiłła mieszkały tu tancerki występujące w Białej, w jego nadwornym teatrze.

Przed 1914 rokiem wieś znalazła się w posiadaniu Kazimierza Gierkowicza i pozostała w posiadaniu tej rodziny do września 1939 roku, kiedy to dworek został po raz pierwszy zniszczony.

W sąsiedztwie dworu stoi dawna cerkiew unicka wybudowana w 1655 r. przez ówczesnego dziedzica Ciciboru Adama Świderskiego.
Wieś Cicibór Duży była w okresie zaboru rosyjskiego jedną z wielu, gdzie szczególnie okrutnie zaborca obszedł się z Unitami Podlaskim, po tym jak z rozkazu Cara Aleksandra II skasowano unię, a oporni unici czując się Polakami i niechcący przejść na prawosławie trwali w obronie wiary swoich przodków. Ukaz Carski zabraniał Unitom udzielania ślubów, chrztów i pochówków w kościołach katolickich. Dlatego unici nie chcąc przyjmować prawosławia kryli się po lasach gdzie odbywały się potajemne chrzty i śluby.

Na zachód od dworu, w zakolu  rzeki Klukówki, zachowały się pozostałości zniekształconego parku krajobrazowego z XIX wieku, ze śladami ogrodu włoskiego z przełomu XVII i XVIII wieku.

Na terenie obecnej Stacji Oceny Odmian Roślin zachowały się dwie obory z II połowy XIX wieku, spichlerz i lamus, które wchodziły w skład założenia dworskiego.

 

Źródła:

-Kazimierz Bartoszewicz – „Dawna Biała na Podlasiu w wspomnieniach mego dziadka Adama (1792-1878)” wyd.1928 r.

-Bolesław Górny – "Monografia Powiatu Bialskiego Województwa Lubelskiego" wyd. 1939 r.